Το ποδόσφαιρο έχει αλλάξει πολύ στο πέρασμα των ετών. Ανα πενταετία περίπου, οι τάσεις διαμορφώνουν νέες καταστάσεις και νέες ανάγκες στους συλλόγους που στο σύνολό τους δίνουν νέα όψη (αλλά όχι ουσία) στο άθλημα. Η πενταετία 2015-2020 ήταν το χρονικό διάστημα κατά το οποίο οι περισσότεροι σύλλογοι προσπάθησαν να εφαρμόσουν το 4-5-1 σε όλες του τις παραλλάγες ενώ εσχάτως βλέπουμε μια απόπειρα να υπάρξει μετάβαση στο πολύ συγγενές του 4-3-3.

Βέβαια υπάρχουν και σύλλογοι που αντιστέκονται στις τάσεις και επιμένουν στη δική τους πετυχημένη συνταγή (πχ η Ίντερ του Κόντε με το 3-5-2) αλλά αυτό κυρίως έγκειται στην ποιότητα συγκεκριμένων μονάδων και στο πως μπορούν να αξιοποιηθούν καλύτερα ή σε μια ολόκληρη φιλοσοφία (Ολλανδική σχολή και 4-3-3).

Αν κάτι έχουμε μάθει μέσα στη διάρκεια του χρόνου είναι πως το ποδόσφαιρο των ξεκάθαρων θέσεων έχει πεθάνει. Δεν νοείται πλέον παίκτης να φέρει τον χαρακτηρισμό «παλαιάς κοπής» αφού αυτό είναι κάτι που το ίδιο το άθλημα προσπαθεί να αποβάλλει. Αντίθετα όλο και πιο δυναμικά εδραιώνεται ο όρος «πολυθεσίτης»  και το «έχει πλουραρισμό στο παιχνίδι του».

Τα ακραία μπακ που είναι καλά μόνο στο να αμύνονται έρχονται τελευταία στις προτιμήσεις των ομάδων αφού η πλειοψηφία των προπονητών ζητά κάποιον που μπορεί να προωθείται, να ανταποκρίνεται στα overlap και να έχει την ικανότητα είτε να σηκώσει κεφάλι και να βγάλει καλή σέντρα στην αντίπαλη περιοχή, είτε να «τρυπήσει» την άμυνα με μια συρτή πάσα που θα βγάλει σε πλεονεκτική τον προωθημένο συμπαίκτη του.

Οι κεντρικοί αμυντικοί πρέπει να είναι ικανοί να μπορούν να πασάρουν σε συμπαίκτη και όχι μόνο να διώχνουν όταν αμύνονται, ενώ στην φάση που επιτίθεται η ομάδα τους, επιβάλλεται να συμμετέχουν στο build up του παιχνιδιού δίνοντας σίγουρες πάσες προς τα ακραία μπακ ή τα κεντρικά χαφ που θα τους προσεγγίσουν για να πάρουν την πρώτη πάσα.

Αν το καλοσκεφτούμε ως κορυφαίοι παίκτες χαρακτηρίζονται αυτοί που πρωτοεισήγαγαν αυτά τα στοιχεία στο ποδόσφαιρο. Πχ στο ελληνικό ποδόσφαιρο κορυφαία μπακ που εξυπηρετούσαν άριστα το 4-4-2 ήταν ο Βασίλης Μπορμπόκης και ο Γρηγόρης Γεωργάτος γιατί στο ρεπερτόριό τους υπήρχαν όλα τα στοιχεία που έχουν τα σύγχρονα μπακ. Ή αν θέλουμε να ανέβουμε επίπεδο Κλάρενς Ζέεντορφ, Φιλιπ Κοκού αλλά και ο πιο πρόσφατος Μπλέζ Ματουιντί, έχουν όλοι το χαρακτηριστικό πως το πολύπλευρο ταλέντο τους τους επέτρεπε να κάνουν όλες τις «δουλειές» που κάνει και το αμυντικό και το κεντρικό αλλά και το επιτελικό χαφ.

Στην επίθεση παρά το προχωρημένο της ηλικίας τους καταφέρνουν να στέκονται πολύ καλά τόσο ο Γουέιν Ρούνεϊ  (αποσύρθηκε πριν από ένα μήνα – 15/1/2021), όσο και ο Ζλάταν Ιμπραΐμοβιτς που και οι δυο τους συνδυάζουν χαρακτηριστικά από κεντρικό και δεύτερο επιθετικό αλλά και επιτελικό μέσο. Αστέρι στις μέρες μας είναι ο Κίλιαν Εμπαπέ που είναι μίξη κεντρικού, δεύτερου αλλά και ακραίου επιθετικού.

Το συμπέρασμα είναι πως είτε ακολουθείς την εξέλιξη είτε χαρακτηρίζεσαι παρωχημένος και εξαφανίζεσαι σαν τους δεινοσαύρους. Για κάθε βαρύ φορ περιοχής (Ολιβέιρα) υπάρχουν Αραούχο που κινούνται στο χώρο και όχι μόνο εκτελούν αλλά δημιουργούν και για τον εαυτό τους και για τους συμπαίκτες τους. Για κάθε Μάνταλο που θέλει να παίζει 10αρι, υπάρχουν Τάνκοβιτς να παίζουν και πίσω από τον επιθετικό και στα άκρα και να το κάνουν καλά.